| تنظیمات | |
| قلم چاپ | اندازه فونت |
اعتماد: دیوارنگاره مشهور رافائل (۱۵۲۰-۱۴۸۳م.) با عنوان «مکتب آتن» را احتمالا همه دیده‌ایم، حتی اگر عنوان خودش و خالقش را نشنیده باشیم یا ندانیم نقاش و معمار نام‌دار ایتالیایی آن را در سنین ۲۶ تا ۲۸ سالگی خلق کرده است. در این «فرسکوی» (دیوارنگاره) پنج در هفت‌ونیم متری (۵۰۰ در ۷۷۰ سانتی‌متری) که اکنون در قصر آپوستولیک در شهر واتیکان نگهداری می‌شود، زیر سقف شکوهمند کلیسایی که در دو سوی آن مجسمه‌هایی از آپولو و مینه‌روا برپاایستاده‌اند، آدمیانی حضور دارند در لباس یونانیان باستان؛ هر یک مشغول کار و بار خود. از عنوان نقاشی برمی‌آید که این انسان‌های ظاهرا فرهیخته، اندیشمندان و فلاسفه و متفکران یونانی باشند. آشکارترین دلالت این ادعا، کتاب‌هایی است که در دستان دو مردی است که در مرکز نقاشی مشغول گفت‌وگو با یکدیگر هستند، مرد مسن‌تر که شبیه لئوناردو داوینچی (۱۵۱۹-۱۴۵۲) دیگر هنرمند و دانشمند معاصر رافائل است، کتاب تیمائوس افلاطون را در دست دارد و مرد جوان‌تر کتاب اخلاق ارسطو را به دست گرفته است. پیرمرد با دستان دیگرش به آسمان اشاره می‌کند و جوان گویی او را به زمین فرا می‌خواند، اشارتی دیگر به تایید این مدعا که با دو بنیانگذار شهیر فلسفه رویاروییم که یکی ما را به جهان ایده‌ها، فراسوی محسوسات دعوت می‌کند و دیگری از او می‌خواهد که از عالم محسوس غفلت نورزد؛ البته چنان که مفسران گفته‌اند، همه حاضران متعلق به یونان باستان نیستند و برخی از معاصران رافائل نیز در آن حضور دارند. برای نمونه غیر از داوینچی، تصویر میکل‌آنژ (۱۵۶۴-۱۴۷۵) سومین ضلع مثلث نیز در تصویر دیده می‌شود.آن طور که مفسران هنر نشان داده‌اند، بر اساس اشاراتی از این دست، می‌توان به هویت برخی دیگر از افراد حاضر در تابلو نیز پی برد. عموم ایشان چنان که اشاره شد، فلاسفه و دانشمندان هستند، از سقراط و هراکلیتوس و گزنفون و پارمنیدس و اقلیدس و ارشمیدس در غرب تا زرتشت و ابن رشد در شرق و بوئتیوس در سده‌های میانه. نمادی برای همنشینی (سمپوزیوم) همدلانه فیلسوفان و متفکران زیر یک سقف، همه مشغول بحث و فحص و تفکر و تامل. راستی آن است که آنچه در این تابلو به تصویر کشیده شده، آرمانی است که نخبگان نخستین سرآغاز عصر نوزایش در سر می‌پروراندند؛ یافتن نوعی وحدت تفکر میان قدیم و جدید. آنها می‌کوشیدند نشان دهند که توازن و تلائمی میان فرهنگ یونان باستان با سنت فکری مسیحی سده‌های میانه هست. تصور ایشان آن بود که فیلسوفان را اگر در تالاری از آن دست که اشاره شد، رها کنیم، در کمال آرامش و طمانینه، بدون دعوا و مرافعه با یکدیگر بحث می‌کنند و از یکدیگر می‌آموزند و به یکدیگر یاد می‌دهند. واقعیت اما همیشه این اندازه آرمانی و به اصطلاح «گل و بلبل» نیست. در جهان عینی و در طول تاریخ فلسفه و اندیشه شاهد نزاع‌های تند و سهمگینی میان فیلسوفان و متفکران بوده‌ایم. اندیشمندان بزرگی که از قضای روزگار با یکدیگر هم‌عصر بودند و میان‌شان مواجهه فکری صورت گرفته است؛ به بیان دقیق‌تر در دنیای انضمامی، آنچه انسان را به عملی وا می‌دارد، غیر از اندیشه‌ها و تفکرات، امور دیگری چون خواسته‌ها و امیال و احساسات و عواطف نیز دخیل هستند و در نتیجه کنش‌های آدمیان، اعم از اینکه فیلسوف باشند یا غیرفیلسوف، همیشه متاثر از عوامل بسیاری است. با وجود همه آنچه گفته شد، اما آرمان همدلی و وحدت فیلسوفان از آن دست که رافائل به تصویر کشیده شده است، یک آرزوی موهوم و یک خیال ناممکن نیست. بسیارند فلاسفه‌ای چون کانت که معتقدند با وجود همه اختلافات و تزاحم‌هایی که میان آدمیان به دلایل مذکور متصور است، می‌توان جهانی را در نظر آورد که در آن نه فقط فلاسفه و اندیشمندان، بلکه همه آدمیان در عین اختلافات و تنوع و چندگانگی و با وجود تکثر اندیشه‌ها و باورها، با یکدیگر در صلاح و مودت زندگی کنند. کانت این وضعیت را صلح جهانی می‌نامید. قطعا یکی از شروط اصلی رسیدن به این آرمانشهر، عقلانیت و خردباوری و تفکر و تعقل است؛ امری که بیش از هر کس فیلسوفان بدان فرا می‌خوانند.