| تنظیمات | |
| قلم چاپ | اندازه فونت |
در دومین جایزه‌ی دکتر فتح‌الله مجتبایی کتاب برنده‌ی نخستین دوره‌ی این جایزه رونمایی شد. این کتاب که به همت انتشارات هرمس درآمده است. پایان‌نامه‌ی دکتری سمیرا بامشکی است. مهدی فیروزان ـ مدیر عامل شهر کتاب ـ یادداشتی در ابتدای آن نوشته است که آن را می‌خوانیم:
ما کم و بیش از نگرانی‌هاى دکتر فتح‌الله مجتبایى درباره‌ی نزول کیفیت علمى پایان‌نامه‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلى خبر داشتیم و میدانستیم که ایشان همواره به استادان و مسئولان دانشگاه‌ها و تصمیمسازان نظام آموزش عالى و حتى هر کسى که مستقیم و غیرمستقیم در نظام آموزش عالى نقشى دارد توصیه می‌کند که به قدر وسع خود براى ارتقاى کیفیت و بار علمى پژوهش‌هاى دانشگاهى تلاش کنند. حتى جسته و گریخته شنیده بودیم که دکتر مجتبایى به دانشجویان مستعد و کوشا براى نگارش پایاننامههایشان کمک مالى هم مىکند، با این امید که از دغدغههاى معیشتى آن‌ها کاسته شود و بتوانند دقت و حوصله بیشترى براى تحقیق و نهایتا جامعیت و کیفیت پژوهش‌هاى خود صرف کنند.
پنجم دی ماه ۱۳۸۹ بود که به ابتکار و همت آقاى علیاصغر محمدخانى، معاون فرهنگى و امور بینالملل شهر کتاب، هشتاد و سومین سالروز تولد استاد فتح‌الله مجتبایى را جشن گرفتیم ــ جشنى باشکوه و بیپیرایه، تأثیرگذار و فراموشنشدنى، با حضور دوستان و همکاران و شاگردان قدیم و جدید استاد، و هر کس به زبانى از اوصاف علمى و فضایل اخلاقى و اصالت خدمات و آثار ایشان سخن گفت.
هدف شهر کتاب هم از برپایى این‌گونه مجالس فراهم ساختن چنین فضایى صمیمانه است تا نسل جوانِ پرسشگر امروز بتواند از طریق دیدار و گفتگوى مستقیم با شخصیتهاى موفق و شنیدن دیدگاه‌ها و خاطرات همنشینان و همکاران متأخر و متقدم ایشان رمز و راز موفقیت اندیشمندان معاصر را کشف کند، شخصیتهاى اثرگذارى که متعلق به همین آب و خاکاند. در آن جلسه هم، از نوع سئوالات جوان‌تر‌ها و رقابت آن‌ها در پرسیدن سئوال و نیز اشتیاقشان به صید تجربیات و دانستههاى دکتر مجتبایى به‌راحتى ضرورت تام و تمام برگزارى این‌گونه مجالس درک می‌شد.
حسن ختام مجلس روحانى ما سخنان استاد مجتبایى بود که در عین کوتاهى تاریخى شد. استاد در قالب کلمات و تعابیر جاندار و مؤثر چندین موضوع مهم را با حاضران در میان گذاشت، از نگرانی‌ها و امید‌ها و آرزوهاى خود گفت، و در آخر پیشنهاد بدیعى ارائه فرمود که به سبب قابلیت اجرا، وسعت دامنه شمول و نتایج علمى متعدد و متنوع مورد استقبال حاضران قرار گرفت و به نام استاد ثبت و ماندگار شد. دکتر مجتبایى پیشنهاد داد که هر سال پایاننامههاى دکترىِ دانشگاههاى ایران که در رشتههاى «زبان و ادبیات فارسى» و «ادیان و عرفان» از آن‌ها دفاع شده است بررسى و ارزیابى و به مؤلف بهترین پایاننامه جایزه‌ای اعطا شود. عزم ایشان جزم می‌نمود، زیرا تقریبا به همه جنبههاى اجرایى و نیازهاى معنوى و مادى طرح از جمله مجرى وفادار و نیز مانع اصلى اجرا و استمرار آن یعنى
منبع مالى پایدار اندیشیده بودند. شاهد مثال آنکه کلیه کارهاى اجرایى از قبیل تشکیل دبیرخانه و هیئت داوران ذىصلاح و دعوت از دانشجویان و سایر مسئولیت‌های برگزارى سالانه جایزه بهترین پایاننامه را به شهر کتاب سپردند و بودجهاى را که مرحوم مادرشان براى کمک به تحقیقات علمى دانشجویان تأمین و درباره آن وصیت کرده بودند به این جایزه اختصاص دادند.
لطف و حسن ظن و اعتماد استاد مجتبایى به شهر کتاب و سپردن مدیریت طرح‌شان به مؤسسه، جامه‌‌ای از افتخار و مباهات و شادمانى بر قامت تک تک کارکنان خانواده بزرگ شهر کتاب پوشاند و شور و نشاط و انگیزه تازهاى به همه بخشید.
مدیرعامل شهر کتاب با اصرار بسیار و اخذ اجازه از استاد جایزه را «جایزه استاد فتح‌الله مجتبایى به بهترین پایاننامه دکترى در رشتههاى زبان و ادبیات فارسى و ادیان و عرفان» نامید و ثبت کرد. معاونت فرهنگى و بینالملل دبیرخانه جایزه را تشکیل داد و با اطلاعرسانى به دانشگاههاى سراسر ایران پایاننامههاى واجد شرایط را جمعآورى کرد و با تشکیل هیئت داوران مرکب از آقایان فتح‌الله مجتبایى، ضیاء موحد، حسین معصومى همدانى، غلامرضا خاکى و علی ااصغر محمدخانى پایاننامههاى رسیده را بررسى نمود و در نهایت پایاننامه خانم دکتر سمیرا بامشکى را با عنوان «روایتشناسى داستان‌هاى مثنوى» ــ همین کتابى که اینک پیش ِ روى شماست ــ بهترین پایاننامه سال ۱۳۸۹ اعلام کرد. نشر هرمس، بنگاه انتشاراتى شهر کتاب، نیز آن را به زیور طبع آراست.
شهر کتاب به این نتیجه رسیده است که هر روزه ظرفیت‌هاى کوچک و بزرگى در همه قلمروهاى علمى، اقتصادى و فرهنگى در سرزمین پهناور ایران به وجود می‌آیند که متأسفانه در بی‌خبری سازمان‌هاى نیازمند و حامى جان میبازند، ظرفیت‌هایى که یا خود بالاصاله کامل و مفید هستند یا می‌توانند در تکمیل طرح‌هایى براى بهبود ظرفیت‌هاى فعال امروز به کار روند. این ظرفیت‌ها، هر گونه که باشند، قطعا نیاز مراکز تولیدى و اقتصادى و حتى علمى و پژوهشى را مرتفع می‌سازند. اما دریغ که بنگاه‌هاى اقتصادى و علمى فعال در شهرهاى بزرگ از تولد این سرمایههاى بالقوه مطلع نمیشوند ــ هم آن سرمایههاى بی‌نام و نشان به هدر می‌روند و هم محرومیت و بی‌خبرى تولیدکنندگان علم و فناورى از همه‌ی ظرفیت‌های امروز ایران بزرگ ادامه می‌یابد.
پایان‌نامه‌های دانشجویان دورههاى تحصیلات تکمیلى دانشگاههاى ایران از ظرفیت‌هاى ارزشمند و در عین حال سهلالوصول ملى هستند که نباید قربانى پیشداورى و حبّ و بغض بنگاه‌هاى تولیدى و علمىِ خصوصى یا دولتى شوند ــ مآلاً دود این‌گونه غفلت‌ها به چشم صاحبان این بنگاه‌ها میرود.
شهر کتاب پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌هاى علمى دانشجویان را سرمایه ملى و ظرفیت اقتصادى می‌شناسد و این کشف و شناخت خود را درباره ظرفیت پایانناپذیر پایاننامههاى پژوهشى مرهون تذکر و پیشنهاد نوآورانه استاد فتح‌الله مجتبایى می‌داند و از این بابت هم سپاسگزار ایشان است.
فرصت را مغتنم میشمارم و از همه دانشگاه‌ها دعوت میکنم تا تأسیس و تولد «جایزه‌ی استاد فتح‌الله مجتبایى» را به اطلاع دانشجویان دکترى در رشتههاى «زبان و ادبیات فارسى» و «ادیان و عرفان» برسانند و دبیرخانه جایزه را براى خدمتگزارى علمى هرچه بیشتر و تأثیر افزون‌تر یارى دهند.
در خاتمه، آمادگى شهر کتاب را براى تأسیس جوایز مشابه در دیگر رشتههاى علوم انسانى و به نام استادان و دانشمندان تراز اول کشور اعلام میدارم. از خداوند سلامت و موفقیت استاد مجتبایى و همه اساتید دانشگاه‌ها و نیز سرکار خانم بامشکى و دیگر دانشجویان گرانمایه را همواره مسئلت دارم.
مهدى فیروزان
مدیرعامل شهرکتاب
پاییز ۱۳۹۱