تنظیمات | |
قلم چاپ | اندازه فونت |
مرکز فرهنگی شهر کتاب با تاثر بسیار درگذشت جناب آقای کامبیز درمبخش را به خانوادهی محترمشان و اهل فرهنگ و هنر تسلیت میگوید.
مرحوم استاد درمبخش در دو نشست این مرکز به عنوان سخنران حضور داشتهاند که ماحصل این دو نشست برای بازخوانی مجدد در اختیار مخاطبان قرار خواهد گرفت:
ارزش لکهها بر پهنهی سفید
کتاب مینیاتورهای سیاه، اثر کامبیز درمبخش به همت نشر تاش نسخه منتشر شده است. آثار این مجموعه با توجه به مشابهت آنها در سبک، گزینش شده و متعلق به سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۴ است. درمبخش، با غور و بررسی در مینیاتور و نگارگری ایرانی، و تلفیق آن با اصول و روشهای کاریکاتور، طرحی نو در گسترهی کار خود در انداخته و عدهی زیادی از هنرمندان حوزهی کاریکاتور را متاثر ساخته است. آنچنان که درمبخش خود اذعان دارد، این رویکرد بر دامنهی تاثیرگذاری نگاه انتقادی وی موثر بوده است.
کتاب مینیاتورهای سیاه، سهشنبه، هشتم بهمن در مرکز فرهنگی شهر کتاب، با حضور کامبیز درمبخش، ابراهیم حقیقی، آیدین آغداشلو و پرویز کلانتری رونمایی و نقد و بررسی شد.
حالم خوب میشود!
درمبخش، چاپ مجموعهی مینیاتورهای سیاه را پر اهمیت دانست و در اینباره تصریح کرد: امروز یکی از بهترین روزهای زندگی من است، چراکه چاپ این کتاب همواره یکی از آرزوهای من بوده است. این اتفاق پس از سی سال، به کمک حسن کریمزاده و انوشه، بدون دریافت کمک از موسسات دولتی و خصوصی میسر شده است. آثار من را نسلهای مختلف تمجید کردهاند. این امر باعث انرژی گرفتن من میشود، و هم دلیل خوبی است برای اینکه پس از شصت سال همچنان به کار مشغول باشم، و بهدنبال سوژههای بهتر و تازهتر.
وی، پیشینهی آثار گرد آمده در این مجموعه را تشریح کرد و افزود: مینیاتورهای سیاه، در سالهای بین ۵۲ و ۵۴ در نشریهی ادبی آیندگان چاپ شدهاند. بهدنبال این اتفاق، به دردسرهایی از سوی حکومت وقت دچار شدم؛ آنها معتقد بودند که آثار من به تقلید از عبید فراهم شدهاند؛ البته من خود، بهرغم اینکه بارها تذکر گرفته بودم، مایل بودم چنین مواضعی داشته باشم. البته این آثار بخشی از کار من بود. در همان روزنامه آثاری با سه سبک متفاوت ارائه میکردم: همیندست مینیاتورها، کاریکاتورهای روز و آثاری با شیوههای معمولی و برساخته از خطوط ساده، که البته در آن مقطع با اعتراض رویارو بود. این رویکرد آغاز یک هنر مدرن بود. در آن مقطع تعداد محدودی کاریکاتوریست در ایران فعالیت میکردند. من در پی ارائهی پیام، بدون کلام و در کوتاهترین مدت بودم. این طرحها در گذر زمان ساده و کریستالیزه شدهاند و جایگاه خود را یافتهاند؛ این آثار بر جریان کاریکاتور ایران تاثیر گذاشتهاند؛ بسیاری از کاریکاتوریستها این راه را دنبال میکنند و من به آنها افتخار میکنم.
درمبخش، ادامه داد: مینیاتورهای سیاه به مثابه شگردی بود برای گذر از مرزهای سانسور؛ البته این امر باعث پیچیدگی کار شده است؛ مخاطب باید توجه بسیار، توام با موشکافی داشته باشد تا پیام آنها را دریابد. من برای خلق این آثار، طی یک سال، بیش از سه هزار مینیاتور را بررسی کردهام. یکی از مهمترین ویژگیهای مینیاتور ایران کادر است؛ آنها به آثار هویتی منحصر به فرد میدهد. از دیگر ویژگیهای مینیاتورهای ایرانی نداشتن پرسپکتیو است. دیگر اینکه در این آثار، شاه همواره در مرکز تصویر و بزرگتر از دیگران تصویر میشود. غالب شخصیتها و رویدادها در مینیاتور، گویی با توجه به میزانسنهای تئاتری، چیدمان شدهاند. در ایندست آثار، غالب افراد سهرخ یا تمامرخ هستند، در کمتر کاری میتوان طرح نیمرخ یا از پشت، دید.
وی در شرح دیگر ویژگیهای مینیاتور ایرانی گفت: مینیاتور همواره در خدمت شعر، حماسه و داستان بوده است. هنرمندان غالبا در خدمت دربار بودهاند و از اینروی کمتر درد و رنج در این آثار دیده میشود. من با توجه به این ویژگیها کار خود را صورت دادم. نام مینیاتور سیاه، نه از آن روی که آنها با مرکب سیاه کشیده شدهاند، برگزیده شده است، بلکه موضوعات سیاه آنها، علت این امر است. دیگر اینکه در اینجا مینیاتور دیگر در خدمت دربار نیست، آنها خود، بدون کلام، مسائل اجتماعی و سیاسی را مطرح میکنند. آنچه برای من جالب توجه است شباهت موضوعات مطرح در این آثار، با مسائل امروز است. غالب آثار من زمان و مکان و تاریخ ندارند. تاکید من بر عدم استفاده از کلام، از همین روی است.
درمبخش تاکید کرد: در نظر گرفتن آیندگان همواره در کار من لحاظ شده است؛ این کاری آسان نیست، به زحمت فراوان محقق میشود. گاه افراد نمیدانند خطوط سادهی طرحها از پس زحمت و رنج فراوان مهیا شدهاند. امروز بیش از هفت دهه از عمر من گذشته است، اما همچنان امیدوارم و مادامی که مغز و دستم توانا باشند، ادامه خواهم داد و کار خواهم کرد؛ علاوه بر اینکه به مخاطبان خود احساسی خوب میدهم خودم نیز احساس رضایت میکنم؛ این کار برای من نوعی دارو است؛ حالم را خوب میکند.
درمبخش، هنرمند معاصر!
حقیقی، بر ضرورت وجود طنز در گسترهی هنر تاکید کرد و کارکردهای آن در جهان کنونی را تشریح کرد. وی گفت: در طول تاریخ ادبیات، ادبا آنچه را نمیتوانستند به صراحت بیان کنند، در لفاف ایهام و ابهام و طنز طرح کردهاند. کاریکاتور هنر قرن بیستم است و کاریکاتوریست نیز ناچار است از طنازی برای بیان مسائل خود.
وی، بر رویکرد درمبخش در تحقق این امر تاکید کرد و افزود: این کتاب، آثار متعلق بهدورهای خاص را در بر دارد. آنچه را امروز دیگران میگویند، درمبخش سالها پیش بیان کرده است. او بهدنبال یافتن هویت، در هنر تجسمی تلاش میکند. درمبخش با غور و بررسی در پیشینهی نگارگری و مینیاتور ایرانی ابزار کار خود را مهیا کرده است. نقاشان ایرانی در دوران جنبش سقاخانه برداشتهای دیگری داشتهاند و بهگونهی دیگری به این موضوع پرداختهاند. ما همواره در پی یافتن آن هویت بودهایم؛ اما درمبخش در این سری کارها، بهسادگی به آنها دست یافته است. او به کمک آنچه یافته، مسائل خود را بیان کرده است. او ویژگیهای ایندست آثار را بر میگزیند، سپس آنها را به صراحت و تندی متصل میکند به دغدغههای خود. درمبخش در مینیاتورهای سیاه، بهسادگی، جامعهای درهم ریخته و پر از تضاد را بر میسازد. سیاهی این آثار از اینروست.
حقیقی تاکید کرد: موفقیت دیگر او، در این است که غالب این آثار، در روزنامهی آیندگان منتشر شده و در معرض توجه مردم بوده است. این آثار همچنان نمایندهی آدمهای کژ جامعهی ما هستند. درمبخش آینهای ساخته که امروز صیقل مجدد یافته است. من هرگاه آثار کاریکاتوریستهای مطرح را مینگرم نگران میشوم؛ از اینکه بدیهای ما را به صراحت نمایان میکنند؛ که البته این بد شدن خواست ما نبوده است.حقیقی در ادامه مقالهای را با عنوان «نگهبان شب»، خواند. او این مقاله را در سال ۱۳۸۵، دربارهی درمبخش نوشته که در مجله بخارا نیز چاپ شده است: کاریکاتور هنر قرن بیستم است (همنسل مجلات و روزنامهها)، و طراحان کاریکاتور، هنرمندان معاصر. کاریکاتور مانند گرافیک، به سبب چاپ و تولید کثیر است که رشد میکند و نفس میکشد و به تبع آن کاریکاتوریست هم. در این میانه، با نگاهی به دوران موجودیت کاریکاتورها در روند چاپ میتوان به یک تقسیمبندی خلاصه رسید.
اول آنهایی که قصههای دنبالهدار فکاهی را تصویر میکنند و بخشی از روزنامهها و مجلات را به خود اختصاص دادهاند، و یا خود به شکل هفتهنامه منتشر میشوند، مثل کمیک استریپها، و خریدار بسیار دارند. از این نوع در ایران کمتر استقبال شده یا به آن پرداخته نشده است. دوم آنهایی که با روشی تقریبا یکسان در تمام جهان، مشکلات روزمرهی شهرنشینان را با اقرار در فیگور و اشکال به رخ میکشند و زبانی همهفهم دارند. این نمونه در ایران از زمان مشروطیت آغاز شده، با مجلهی توفیق و گلآقا و بعضی دیگر، ادامه یافته و همچنان ادامه دارد. نوع سوم با کمی نکته سنجی همراه است و بیشتر سیاسی؛ مخاطبان تحصیلکرده و روشنفکر حرفش را بهتر میفهمند. در شکل و فرم اما به نوع دوم نزدیکتر است. بیشتر در روزنامهها و مجلات خبری جدی و سیاسی و اجتماعی چاپ میشود. گونهی چهارم آثار طراحان کاریکاتور است، که به هنر کاریکاتور میاندیشند، یا بیاندیشه به هر رفتاری، خود را در مقام خالق اثر هنری قرار میدهند. طراح کاریکاتور سفارش را اگر از موضوعات روز جامعه نیز دریافت کند، درونی خود میکند یا اصلا خود سفارشدهندهی موضوع به خود است و دروتر را دیدهبانی میکند.
کامبیز درمبخش از طراحان گونهی آخر است. ایشان در نیمهی دوم قرن بیستم نوعی از کاریکاتور را خلق کردهاند که به اثر هنری پهلو میزند، یا آنکه حداقل به بیزمانی یا بیمکانی (خصلت اثر هنری) دست یافته است. هلند، کاردن، گورمهلن، راوخ، استاین بک، و بعد شاول، سیرل، فرانسوا، بوسک، سینه، توبرو و در ایران، اردشیر محصص، کامبیز درمبخش، مصطفی رمضانی، داریوش رادپور و توکا نیستانی، برخی از این طراحان هستند، که یادشان در ذهن میآید.
اگر کاریکاتوریستهای نوع سوم، عکاسان باریکبین و تیزهوش خبری جامعه و مطبوعات هستند، طراحان کاریکاتور نوع چهارم، رادیولوژیستهای جامعهی متمدن شهرنشیناند. انسان معاصر را نشانه میگیرند و غده و زخمها، فرسایشها، شکستگیها و خونریزیها و ندیدنیهای درون کالبد بیمار را نشان میدهند. برای این دسته از طراحان، شکل و خط و رنگ و ترکیببندی هم دارای اهمیت زیادی است. به مدد این ابزار و فن است که با قدرت تمام موفق به نمایش درون کالبد بیمار انسان امروز جهان میشوند. و بیهوده و بیدلیل اندام و چهره و اشیا را دفرمه نمیکنند؛ که این رفتار به زعم برخی به غلط معنی کاریکاتور به خود گرفته است.
کامبیز درمبخش از این گونه است. برای او خط نیز مانند موضوع مهم است. او ارزش لکههای سیاه را در پهنهی زمینهی سفید میداند. نرمی و خشکی خط و کمی یا زیادی آن در صفحه برایش مهم است. واقعیت صفحه برایش بهاندازهی واقعیت درونمایه ارزشمند است. آدمهایش نمایندهی طبقه یا تیپی خاص نیستند، فقط آدم هستند. انسان معاصر مسخ دین و دل از دست داده، با چهرهای واحد. به این دلیل آثار او بعد از سالها دوباره قابل دیدن و صحبت و نقد است؛ حرفهایش کهنه نشده است؛ اثرش را دوست داری که داشته باشی و به دیوار نصب کنی. مثل آینه، شاید؟! چراکه از رفتار و نگاه روزمره در زمان خود پرهیز کرده، لایههای زیرین را کاوش کرده، نه به مدد ابزار رادیولوژیستها مثلا، بلکه در عمل، به مدد حس نکتهسنج و ظریفپرداز یک هنرمند که بهجای چاقوی مقالهنویسی یا نقاشی، شمشیر دو دم کاریکاتور را در میان بسته و دیوان و بدان و غافلان و نادانان را به مقابله میخواند. اگر خندهای از پی دیدار اثر میآید، زود به بغضی بدل میشود که ترا شرمندهی خنده میکند. تلخی به جانت مینشیند از اینکه آینهای در مقابلت نگه داشته است طراح، یا آنکه مثل یک طبیب یکبهیک جراحات و فرسودگیهای درونت را به تو نشان میدهد که چاره کنی؛ که چاره کنیم. چارهی جامعهی ندانیم به کجا روندهی ارزش از دست داده. ولنگار پهنهی گستردهی بیابان امروز و جهان در پی سراب. طراح کاریکاتور راهنمای نشانگر بیراهه است. نگهبان شب؛ چراغبان قافلهی گیج و گول نا آگاه از چالهها و چاهها؛ و کمی هم چاوشی خوان صبح صحر، اگرچه با ناباوری. کامبیز درمبخش از اینگونه است. کامبیز درمبخش هنرمند معاصر است.
اثری، مصدر آن دیگری!
آغداشلو، در ابتدا ویژگیهای مینیاتورهای سیاه را برشمرد. وی تصریح کرد: این آثار را همیشه تعقیب کرده و مطلوبم بودهاند. برای من جالب است که این دنیای خاص و متفاوت و منحصر بهفرد، چگونه شکل میگیرد و چگونه اثری از بطن اثری دیگر خلق میشود؛ اینکه چطور ایدههای درخشان فراوان شکل و قوام مییابد. کامبیز درمبخش را هنرمندی میدانم که آثارش ماندگار هستند؛ این بخشی از طبیعت کار اوست. آثار هنری لایه لایه هستند و با یکبار عرضه پایان نمییابند؛ آثار درمبخش از ایندست است.
وی افزود: این کتاب نفیس و زیبا است؛ البته گرافیست بسیار با استعداد این اثر میباید ایناندازه خودنمایی نمیکرد؛ مینیاتورهای سیاه، زیادی زیباست و من ترجیح میدهم سادهتر باشد. البته این نظر شخصی من است و قابل توصیه نیست. در تورق این مجموعه، خاطرات پیشین من بازنمایی شد؛ من در تعقیب این آثار حق داشتم؛ چراکه از پس گذر سالها، علایق و سلایق من دگرگون شده و غریب مینماید، اما آثار این کتاب در این دسته جای نمیگیرند. در بازبینی این آثار دریافتم که شاید بتوان نوعی تقسیمبندی در آنها یافت. بهنظر میرسد، آثار گرد آمده در مینیاتورهای سیاه، شامل دو بخش میشود، که البته همگی متاثر از مکاتب مختلف مینیاتور ایرانی طراحی شدهاند.
آغداشلو، ویژگیهای دستهاول را شرح داد. وی تصریح کرد: در این دسته، موجودات اثیری، معطر و زیبای نگارگریهای ایرانی، خود درگیر یکدیگر هستند؛ تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز. نگاه به گذشته و هر آنچه زیبا بوده است، در این آثار به تلخی بدل شده است؛ این نگاه کاونده و نقاد، به مدد جرات مولف با زیباییهای مرسوم رویارو میشود.
وی ادامه داد: در دستهی دوم، نگاه افسوسخور گذشتهگرا غالب است. من امروز تاکید بر جهان معاصر، به عنوان مظهر خردکنندگی و تمسخرکنندگی را بر نمیتابم. بهزعم آن نگاه جاافتادهی گذشته، که جهان معاصر را هتاک میپنداشت، امروز محلی از اعراب ندارد. البته بدون دخالت چنین موضعی، در نگاه به این آثار، میتوان تاکید کرد که اینها برآمده از احساسات شریفی هستند، که هنرمند ایرانی در پی آن بوده است. او برای تصویر گذشتهی خویش، جهان معاصر را مزاحم و مخل میپنداشت. البته این نگاه بهزیبایی و مهارت بیان شده است. داوری اینکه جهان معاصر، چقدر در این هتک حرمت موثر بوده است، در همین کتاب مد نظر واقع شده است. این مساله امر اخیری نیست؛ ما خود مشغول هتک حرمت خویش بودهایم و زیبایی را به زشتی بدل کردهایم. درمبخش از ورای این دیدگاه، با فاصله به گذشته مینگرد. بهزعم او، این یک نگاه تاریخی صحیح است. این نوعی فاصلهگذاری است که به هوشمندی و درخشانی طراحی شده است.
آغداشلو در انتهای مباحث خود بر اهمیت و کارکرد خط در آثار درمبخش تاکید کرد و افزود: خط در کار درمبخش بسیار مهم است؛ اصلا بخشی از بیان اثر است، وسیلهی یک فکر ادبی و حس شده، نیست، خود موضوع کار است. این بخش در بررسی آثار او مغفول مانده، چراکه همواره بخش تفکر و اندیشگی آثار او جذاب بوده است. مهارت فوقالعادهی درمبخش در برساختن اثری سیال از خطی ساده، همواره قابل تحسین است.
در انتها، پرویز کلانتری در قالب مقالهای، جایگاه کاریکاتور در گسترهی هنرهای تجسمی ایران و همچنین نقش و چگونگی تاثیرگذاری درمبخش در این حوزه را تشریح کرد. مشروح سخنان وی در سایت شهر کتاب درج شده است.
کیمیاگری با کاغذ و قلم
«داستانهای دیدنی» نام کتاب جدید کامبیز درمبخش است که انتشارات دنیای اقتصاد آن را منتشر کرده است. نشست ویژهی مرکز فرهنگی شهر کتاب روز دوشنبه، دوم اسفند، به رونمایی از این کتاب اختصاص داشت. درمبخش در این نشست گفت: «طراح کیمیاگری است که با ورق سفید و قلم، چیزی نو میآفریند».
کامبیز درمبخش خطهایش را نتیجهی سالها عشق و تلاش دانست و گفت: هیچ روزی نبوده که به کارهایم فکر نکنم و دنبال ایدههای نو نباشم. آنچه در این کتاب گردآمده دویست اثر برگزیده از بین چندهزار کار است. امیدوارم جلد دوم این کتاب نیز منتشر شود. آنچه میماند کار است و روند کار هرگز متوقف نمیشود. کار هم مانند داستانها پایانی ندارد. ایدههای خوب کمیاب هستند، اما هستند و باید پیدایشان کرد. هر اثر جدید باید کشفی باشد و خلاقیت یعنی همین. طراح کیمیاگری است که با ورق سفید و قلم، چیزی نو میآفریند.
وی یادآور شد: کاریکاتوریستها بدون استفاده از کلمه، پیام خود را به تمام دنیا میرسانند. باید همیشه در حال پرسش بود و هرگز نباید به غرور اجازهی ظهور داد. آدمهای عادی فقط یک صورت از اشیاء یا مفاهیم را میبینند، اما هنرمند باید بتواند از زاویههای متعدد به همه چیز نگاه کند و قادر باشد برای اشیاء کارکردهای متفاوت و جدید تعریف کند.
درمبخش مخاطبان خود را فارغ از دایرهی سنی و نسلی دانست و گفت: در چند سال اخیر نوجوانها اشتیاق زیادی به کارهایم نشان دادهاند و همین سبب خوشنودی من شده است. کاریکاتور از غرب به ایران آمده و من هم نوع کارم را از غربیها یاد گرفتهام؛ اما اندیشههای شرقیام در این آثار بازتاب دارد.
درمبخش ضمن قدردانی کردن از حسن کریمزاده بهخاطر طراحی داخلی و صفحهآرایی کتاب، از سردبیران مجلهی همشهری داستان، خانمها مرشدزاده و فرشیدنیک نیز تشکر کرد و گفت: تعدادی از طراحیهای این کتاب پیشتر در مجلهی همشهری داستان منتشر شده است؛ کارهایی که هر ورقشان را میتوان انیمیشنی کوتاه دانست. اگر مجلهی همشهری داستان نبود، این قسم کارهای من در دسترس عموم قرار نمیگرفت.
سپس جواد مجابی با بیان اینکه انسان همواره خواهان این بوده که چیزی فراتر از کلام بیافریند، گفت: تصاویر درمبخش با بازی نهفته در معماری خطهاشان درک میشوند، نه با واژگان. ساختارهای او بینیاز از تأویل و تعریفاند و روایت خود را از فهم بیواسطهی نشانگان تصویریای میگیرند که بین مخاطب و هنرمند مشترک است. از طرف دیگر، کامبیز درمبخش و اردشیر محصص، دو بنیانگذار کاریکاتور مدرن ایران، توانستند مخاطبان این هنر را از پانویس طرحهای شوخیانه که از آغاز کاریکاتور در ایران تا دههی چهل، از لوازم حیاتی کارتونهای مطبوعاتی بود، برهانند.
مجابی افزود: جهان، پیش چشم همه پر از تصویر و خیالِ روان است. در نگاه هنرمند، آدمها و جانوران و اشیاء حاوی ارتباطات و معناهای نادیده و ناشناختهاند که دیگران نمیبینندش یا از آنها غافلند. هرچه در این عالم، اعم از دیدنی و نادیدنی، واقعیت و رؤیا، وهم و فکر، میتواند به اثر هنری بدل شود؛ کافی است نگاهی آفریننده، تصاویر مرتبط معنادار را انتخاب کند و در معرض تماشا درآورد. عناصر نامرتبط، ترکیبهای ناساز و ناهمگن، حسهای متضاد و هرچه آشتیناپذیر، در حطیهی تفکر و خیال هنرمند با یکدیگر همخوانی مییابند و به وحدتی متکثر میرسند که در هنر امکانپذیر است که هنر، وجه دیگری از رؤیا است.
وی با اشاره به اینکه «درمبخش با طبیعت طناز و ریزبینش بهراحتی هر خیال پرّان و رؤیای ناممکن را میتواند شکار کند، شادمانه و باحوصله، هر ناموجود را موجود میسازد و احتمالات را صورتی ممکن و پذیرفتنی میبخشد» تصریح کرد: او این را با خوی طبیعتآمیزش بهراحتی انجام میدهد و از این روش، لذتی یگانه در جان خویش احساس میکند که دوست دارد پارهای از آن شادمانگی را به ما هدیه دهد. دیرگاهی است کامبیز از دریچهی آرزوی مانای بشری که عشق و مدارا و همزیستی است به جهان آدمیان مینگرد؛ از ارتفاعی بلند و گسترهای فراگیر. کارهای او شعرهایی هستند که با خط سروده شدهاند و هر اثر والا را در ایران، ما با شعر، که هنر ملیمان است قیاس میکنیم و از اینروست که میگویم کارهایی او طرحهایی است شاعرانه.
محمود صدری هم گفت: ما در نشر دنیای اقتصاد اقدام به چاپ کتاب «داستانهای دیدنی» کردهایم. حتماً این پرسش مطرح خواهد شد که سبک کاری ما چه نسبتی با کاریکاتور داشته است؟ تلقی ما از اقتصاد آزاد این است که هدف را نباید با نتایج یکی دانست. اقتصاد انکشاف آزادی است. هرجا مانعی بر سر راه کسب و کار آزادانهی مردم باشد، هم عدالت نقض میشود و هم آزادی انسان و درمبخش با کارهایش در خدمت ایدهی آزادی است.
در آغاز نشست علیاصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهر کتاب نیز گفت: پیشتر در همین سالن شاهد رونمایی از کتاب مینیاتورهای سیاه آقای درمبخش بودیم که آثاری تلخ و تند بودند؛ اما طرحهای کتاب جدیدشان طناز و روشن هستند. کارهای درمبخش باعث میشود ما بخواهیم از ذهنیت دیگران سردربیاوریم. او توانایی همدلی، تفکر و تعمق را به ما میبخشد. او تجربههایش را با چند خط که شاید به نظر ساده بیایند، در اختیار ما قرار میدهد و در داستانهای دیدنیاش چیزهایی را به ما نشان میدهد که خودمان خوب ندیدهایم.
در این نشست جمعی از هنرمندان، مترجمان، کارتونیستها و نویسندگان حضور داشتند.