ساخت داستانی ترانه‌های خیام، خیام در اندیشه‌ی جهانیان و از غربت عطار تا شهرت خیام

در پنجمین نشست از نشست های پنج‌گانه‌ی «از هفت شهر عشق تا هزار وادی اندیشه»، پژوهشگران به هزار وادی اندیشه‌های خیام راه می‌یابند. دراین نشست علمی- پژوهشی که به همّت گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران (شعبه خراسان) و مرکز فرهنگی و بین الملل شهرکتاب برگزار می‌شود، حسین آتش‌پرور، منتقدادبی و خیام‌پژوه با موضوع «شکل و ساخت داستانی ترانه‌های خیام»، محمودفیروزی مقدم، عضو هیات علمی دانشگاه آزاداسلامی تربت حیدریه با موضوع «خیام در اندیشه جهانیان» و علی اصغر محمّدخانی معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب باموضوع «از غربت عطار تا شهرت خیام» سخن خواهند گفت.

 سخنران نخست به این پرسش پاسخ می‌دهد که چگونه شعر به داستان نزدیک می‌شود؟ خیامی که امروز می‌شناسیم، خیام شاعر است، امّا در زمان زندگی او، کسی به شاعری او اشاره نمی‌کند. ما می‌خواهیم از امروزِ شاعریِ خیام به زمانی که او زنده بود برویم و دوباره به امروز یعنی همان شاعریِ او بازگردیم. آتش‌پرور براین نکته تاکید خواهد کرد که در این مسیر، به شخصیت علمی خیامِ چند وجهی که در شکلِ دورانی و ساختِ ترانه‌های او اثرگذاری غیر مستقیم می‌کند می‌رسیم و درمی‌یابیم که هر یک از ترانه‌های او، با استفاده از سازه‌های داستانی، در غالب رباعی، به داستانی مینی‌مالیستی نزدیک می‌شود.

 در سخنرانی دوم به این موضوع اشاره خواهد شد که هنگامی می‌توان شخصیتی را بزرگ و نام‌آور دانست که اندیشه اش در جای جای جهان مورد توجّه قرار گیرد؛ خیام از این گونه بود. در کلام خیام صحبت از کوتاهی زندگی و آمدن از نیستی به هستی و بازگشت به نیستی است. در اندیشه خیام، ژرفنای زندگی عدم است و تکرار می‌شود. خیام این را می‌گوید تا دم را غنیمت بدانیم. دغدغه های فکری خیام در شعرش به گونه‌ای فلسفی آمده است و همین است که آدمیان را در هرجای جهان باشند به فکر وادار می‌کند و به خود مشغول می‌سازد. فیروزی مقدم به آشنایی جهانیان با اندیشه های خیام خواهد پرداخت و از گسترش شعر و اندیشه او در زبان انگلیسی و عربی تا مقایسه آن با هایکوی ژاپنی سخن خواهد گفت.

 سخنران سوم به این موضوع خواهدپرداخت که روزهای بزرگداشت اندیشمندان، فرصتی است برای ارزیابی کارنامه این بزرگان در سالی که گذشت. بررسی جایگاه و حضور ملموس آثاراین بزرگان در جامعه وزندگی ما. مردم و نهادهای فرهنگی ودانشگاهی  برای شناخت وشناساندن این شاعران در ایران وجهان چه مسئولیتی دارند و چگونه باید آن را به بهترین شکل انجام دهند. محمدخانی به این موضوع اشاره می‌کند که عطار و خیام دو شاعر برجسته‌ی زبان فارسی از نیشابور و خراسان هستند و در فروردین و اردیبهشت، بزرگداشت این دو شاعر برگزار می‌شود. خیام از مشهورترین و محبوب‌ترین حکیمان و شاعران ایرانی در نزد جهانیان و غربیان است اما عطار آن گونه که بایسته است شهرت ندارد. دراین سخنرانی، به چرایی شهرت خیام درجهان اشاره می‌شود و کارنامه خیام‌پژوهی دریک سال گذشته بررسی وتحلیل می‌شود.

دبیری این نشست برعهده‌ی محمداسماعیل صیادی، دانشجوی دکتری ادبیات حماسی دانشگاه حکیم سبزواری خواهد بود. علاقه‌مندان می‌توانند در ساعت ۲۱ سه‌شنبه ۲۸ اردیبهشت از طریق پیوند meeting5.hsu.ac.ir/b/hak-ktd-vwg وارد این نشست علمی‌شوند.