ایران‌شناسان قازان در شهرکتاب

 در این دیدار محمدخانی به سابقه روابط فرهنگی ایران و روسیه اشاره کرد و گفت که روابط فرهنگی و تمدنی ایران با بخش‌هایی از روسیه همچون تاتارستان دیرینه‌تر است و سابقه طولانی دارد و زبان فارسی و فرهنگ اسلامی و بسیاری از نشانه‌های آن در مناطق مختلف قفقاز و کناره‌ی رود ولگا به چشم می‌خورد. کتیبه‌های متعدد که اشعار فارسی در آنها حک شده است دیده می‌شود ولی در ایران وضعیت کنونی ادبیات تاتارستان کمتر انعکاس یافته است و مناسب است که تحولات ادبی در قازان و آثار نویسندگان و شاعرانی چون عبدالله توقای که شاعر ملی تاتارستان است به فارسی در ایران معرفی شود. محمدخانی به وضعیت ترجمه آثار ادبی روسی در ایران اشاره کرد و به برنامه‌هایی که شهرکتاب برای معرفی زبان و ادبیات روسی داشته است و همایش‌‌ها و نشست‌هایی که درباره‌ی پوشکین، تولستوی، چخوف، ناباکف، داستایفسکی، آنا اخماتووا و ... را تشریح کرد و اعلام آمادگی کرد که آثار نویسندگان منطقه تاتارستان نیز در شهرکتاب معرفی شوند و همایش‌های مشترک در قازان و تهران برگزار شود. در این دیدار خانم دکتر مستوره احمدآوا استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فدرال قازان به رابطه طولانی فرهنگی مردم ایران و تاتار اشاره کرد و گفت که دانشگاه قازان از قدیمی‌ترین موسسات آموزشی روسیه است که در سال ۲۰۱۴ دویست و دهمین سالگرد خود را جشن می‌گیرد و بزرگ‌ترین مرکز مطالعات شرقی روسیه در نیمه اول قرن نوزدهم در دانشگاه قازان تشکیل شده است. وی گفت که دانشمندان و نویسندگان قازان با فرهنگ و جهان علمی ایران، شرق و آسیای مرکزی از نزدیک آشنا بودند و بسیاری از اصطلاحات مذهبی و فرهنگی تاتارها واژگان عربی و فارسی است و در طول قرون وسطی بازرگانان عرب، فارس و بلغار و آن بلغارهایی که در کشورهای مسلمان شرقی تحصیل کرده بودند به ولگا آثار اسلامی و ادبیات فارسی و دیگر ارزش‌های تاریخی و فرهنگی به ارمغان آورده بودند.

دکتر مستوره احمد آوا به سابقه تدریس زبان‌های شرقی در دانشگاه‌های روسیه اشاره کرد و گفت در روسیه زبان فارسی اولین‌بار در سال ۱۸۰۷ در اولین مدرسه ابتدایی قازان در دانشگاه امپراتوری قازان تدریس شده است و از سال ۱۸۱۱ در دانشگاه مسکو و از سال ۱۸۱۹ در سن‌پترزبورگ شروع شد. وی گفت که در تاریخ و فرهنگ مردم ولگا و مناطق اوران و همچنین برای توسعه شرق‌شناسی قازان در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، ایران‌شناسی افتخار و جایگاه مهمی را اشغال کرده است و نسخه‌های خطی فارسی در کتابخانه‌های قازان هست که برای بررسی آنها باید کارهای پژوهشی صورت گیرد. وی به ایران به عنوان یک پایگاه معنوی و ادبی قدرتمند اشاره کرد و گفت که آثار شاعران و بزرگان ادب فارسی مانند رودکی، فردوسی، نظامی، عمر خیام، سعدی، حافظ، جامی، عطار و بسیاری دیگر ترجمه و شناخته شده است ولی با آثار ادبیات معاصر فارسی خیلی آشنا نیستیم و علاقه‌مندیم که آثار ادبی معاصر را ترجمه و منتشر کنیم.
در این دیدار استادان دیگر به تحقیقات خود درباره‌ی زبان و ادبیات فارسی و متون اسلامی اشاره کردند و برنامه‌ها و پیشنهادهایی را برای همکاری مستمر میان مرکز فرهنگی شهرکتاب و دانشگاه فدرال قازان ارایه کردند. این هشت استاد و پژوهشگر دانشگاه قازان به دعوت بنیاد سعدی برای شرکت در یک دوره آموزشی کوتاه مدت در ایران حضور دارند و از مراکز فرهنگی و علمی کشور نیز دیدار می‌کنند