دورهی دوم روششناسی نقد ادبی با تدریس دکتر امیر علی نجومیان در شش جلسه روزهای دوشنبه ساعت ۱۴ تا ۱۸ در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار میشود.
تاریخ نقد ادبی در ایران به صد سال هم نمیرسد و بیشترِ این دوره به نقد زندگینامهای، تاریخی، فلسفی، سبکشناسی و بلاغت گذشته است. از دهه ۱۳۶۰ به بعد بود که ترجمهی نظریههای نوین ادبی در ایران باعث طرح رویکردهای نوینی مانند نقد روانشناختی، جامعهشناختی، زبانشناختی، فرهنگی و بسیاری دیگر شد. اما آنچه در این سه دهه به آن توجه چندانی نشده است روششناسی نقد ادبی است. اگر نقد ادبی را به سه مرحله تقسیم کنیم (نظریه، روش، نقدعملی)، امروز در ایران نظریهها کم و بیش معرفی شدهاند، ولی اینکه در مرحله دوم چگونه بر اساسِ این نظریهها، روشها یا استراتژیهای خواندنِ متن به دست میآیند طرح نشده است و به همین دلیل هم مرحله سوم یعنی نقد عملی متن در بهترین شکل شامل معرفی نظریههایی میشود که به خوانشی که در پی میآید ربط چندانی ندارد.
هدف این دوره تمرکز بر مرحله دوم یعنی همین روشها یا استراتژیهای خواندن متن است. به عبارت دیگر، در این دوره پرسشهایی که از متن پرسیده میشود نخستین سکوی نقد قرار میگیرد و متون ادبی و هنری بر این اساس به گونه عملی نقد میشوند.
رویکردهایی که در این دورهی تکمیلی ارائه میشوند عبارتاند از:
نشانهشناسی فرهنگی
نقد تطبیقی
نقد پسااستعماری
نقد بومشناختی و جغرافیایی
برای آشنایی بیشتر با نظریههای نقد پیشنهاد میشود پیش از آغاز دوره کتابهای زیر خوانده شوند:
ایگلتون، تری. پیش درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر. ویرایش ۲، تهران: نشر مرکز، ۱۳۸۰.
برتنز، ویلیام یوهانس. نظریه ادبی، ترجمه فرزان سجودی. تهران: موسسه انتشاراتی آهنگ دیگر، ۱۳۸۲.
سلدن، رامان. راهنمای نظریهی ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر. تهران: طرح نو، ۱۳۷۲.
لچت، جان. پنجاه متفکر بزرگ معاصر: از ساختگرایی تا پسامدرنیته، ترجمه محسن حکیمی. تهران: نشر خجسته، ۱۳۷۷.
گفتنی است این دورهی تکمیلی، ویژهی کسانی است که دورهی نخست را با دکتر نجومیان گذراندهاند.