چرا احمد شاملو از مرگ نمی‌هراسید؟

سیاسی‌کردن زیبایی‌شناسی

شاملو: نیامده‌ام از انقلاب سهم بگیرم

قانون: هرگز از مرگ نهراسیدم

اگر چه دستانش از ابتذال شکننده‌تر بود...

کمتر کسی­ست که این شعر معروف شاملو را نشنیده باشد. اما این شعر زمانی جذابیتی دو چندان پیدا می‌­کند که بدانیم در زندگی این شاعر بزرگ چه­‌ها بر سر او گذشته که او این چنین مرگ را در شعر‌هایش به سخره می‌­گیرد. شاملویی بزرگ در خاطراتش در باره­ی تجربه­ی رویاروییش با مرگ خاطره­ای خواندنی و عجیب نقل می‌­‌کند که در ادامه خواهید خواند:

سال ۱۳۲۴ بود. از زندان متفقین آزاد شده بودم و با خانواده به رضاییه می‌رفتم. پدرم افسری بود که به خاطر کله‌شقی‌هایش همیشه از این طرف ایران به آن طرف کشور تبعید می‌شد. خاش- چابهار- مشهد- یک ماه این‌جا، دو ماه جای دیگر. حالا نوبت رفتن به رضائیه بود. کلانتری مرزی بود. توی ساختمان دولتی نشسته بودیم که دموکرات‌ها به سراغمان آمدند. ما را، من و پدرم را گرفتند و بردند. مدتی ما را کت بسته در انتظاری کشنده توی پناهگاه نگه داشتند. شب که شد ما را بردند جلوی دیوار، روبه‌روی جوخه اعدام، چشممان را بستند، فدائیان مسلح به خط شدند و پدرم در این لحظه طوری ایستاد که سپربلای من باشد خودم را کنار کشیدم. تن به مردن داده بودم. ولی دل تو دلم نبود. مرگ را یقین داشتم، اما مرگ با شلیک‌های ناگهانی نمی‌آمد. انتظار کشنده و طولانی بود. هرلحظه شتابی حیرت‌انگیز داشت. هجوم هزاران خاطره در ذهنم مرا به سرحدِ انفجار کشانده بود، چرا معطل می‌کردند، چرا کار را تمام نمی‌کردند؟

 دو ساعت جلو جوخه اعدام ایستاده بودیم. علت تأخیر مرگ این بود که فرمانده پناهگاه یک آن در تصمیم خود تردید کرده بود و مصلحت دیده بود که با فرمانده‌اش مشورت کند. فرماندة او پدرم را خوب می‌شناخت و پادرمیانی‌اش باعث نجات ما از مرگ شد. پس از آن هیچ‌گاه از مرگ نهراسیدم. مرگِ تن برایم بی‌اعتبار شده بود، در این زندگی بازیافته چیزهای عظیم‌تر برایم مطرح بود که مرگ در برابر آن‌ها ارجی نمی‌داشت. من عشق را یافته بودم، زیبائی را، حماسه را. از آن شب به بعد هیچ چیز در زندگی مرا نترسانده است. بر مرگ پیروز شده بودم و بر تمامی ترس‌هایی که از جسم‌زاده می‌شود.