آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ

«آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ» حاصل گفت‌وگوهای حامد زارع کهن است با رضا داوری اردکانی که در مدت شش سال هرازگاه انجام شده و سرانجام در قامت کتابی مستقل تدوین شده است.

رضا داوری در پیشگفتاری که بر کتاب نوشته، آورده است: در این دفتر بعضی مطالب، درباره‌ی فلسفه، فرهنگ، علوم انسانی و روشنفکری که در پاسخ به پرسش‌های دوست گرامی، آقای حامد زارع، گفته‌ام گرد آمده است. این مطالب شاید صورت موجز و مختصر مقالات و رساله‌هایی باشد که در باب روشنفکری و علوم انسانی نوشته‌ام. قبل از انقلاب و در دهه‌های پنجاه و شصت، صرفاً نظر و رأی انتقادی‌ام را درباره‌ی روشنفکری و علوم انسانی ابراز می‌کردم؛ اکنون هم از اصول آن نظرها عدول نکرده‌ام‌، اما می‌بینید که بیش از استادان علوم انسانی و اجتماعی از این علوم دفاع می‌کنم و این امری طبیعی است؛ زیرا بحث در باب علم و مبادی آن و نقادی وضع علوم، کار فلسفه است. مع‌هذا شاید لازم باشد توضیح بدهم که چرا از علوم انسانی و اجتماعی دفاع می‌کنم. مرحوم علامه سید محمد محیط طباطبایی که رحمت خدا بر او باد، در اواخر عمر از ایران دفاع می‌کرد. به ایشان عرض کردم شما یک عمر از اسلام دفاع کرده‌اید، چه شده است که امروز از ایران دفاع می‌کنید؟ آن بزرگ پاسخ داد: امروز اسلام دیگر به دفاع من نیاز ندارد، اما نمی‌خواهم ایران مظلوم باشد؛ پس از ایران دفاع می‌کنم.

حامد زارع کهن در مقدمه‌اش می‌نویسد: این دفتر متشکل از گفت‌وگوهایی است که راقم این سطور در شش سال اخیر از فرودین ۱۳۸۸ تا فروردین ۱۳۹۴ با دکتر داوری اردکانی انجام داده است. گفت‌وگوهای مندرج در فصول دوم، سوم، چهارم و پنجم پیش از این در شماره‌های مختلف مجله‌ی مهرنامه منتشر شده؛ هرچند تجدیدنظر مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده در برخی از گفت‌وگوها و بسط مباحث آن و همچنین بازویرایش آن برای قرارگیری در شاکله‌ی کتاب حاضر، متن را دارای شیرازه و انسجامی قابل توجه کرده است. فصل نخست کتاب اگرچه پیش از این منتشر شده، برای اولین بار است که بدین شکل و با صورتی تغییریافته و پیوسته‌شده، تحت نظارت خود داوری اردکانی منتشر می‌شود. ... اما نقطه‌ی قوت رساله‌ی حاضر، فصل پنجم آن است که نه‌تنها پیش از این در مطبوعه‌ای نشر نیافته و برای اولین بار در این کتاب منتشر می‌شود، بلکه داوری اردکانی تاکنون درباره‌ی این مسائل کمتر در مصاحبه‌های خویش سخن گفته است...

محمدمنصور هاشمی در یادداشتی که در بخش‌های آغازین کتاب آمده، نوشته است: گفت‌وگو با متفکران و ثبت ناگفته‌های آن‌ها، هم مجالی فراهم می‌آورد برای آشنایی بیشتر با متفکر و نزدیک‌تر شدن و انس گرفتن خوانندگان با او، هم زمینه‌ای می‌شود برای ثبت بخشی از تاریخ شفاهی ما و منبعی برای تحقیقات آتی. ... خواندن گفت‌وگوی دیگران تجربه‌ی حضورِ ذهنی در مجلسی است که در آن حضور عینی نداشته‌ایم. برای لذت بردن از این حضور باید قضاوت‌های پیشینی را کنار بگذاریم و امکان همراهی و مشارکت صمیمانه‌ی ذهن‌مان را در آن مجلس فراهم بیاوریم. ... به گمان من در هر حال نباید فراموش کنیم که صمیمیت نه فقط شرط فهمیدن که شرط درست اندیشیدن است.

کتاب آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ را نشر ققنوس در ۲۷۲ صفحه و با قیمت ۱۶هزار تومان منتشر کرده است.