جهان کتاب
سال بیست و سوم
شهریور _ آبان ۱۳۹۷
۱۱۰ صفحه. ۲۰۰۰۰ تومان.
شمارهی تازهی جهان کتاب، پس از تاخیری ناخواسته - به سبب کمیابی و گرانی بیسابقهی کاغذ - سرانجام منتشر شد.
این شماره با نامهای از پرویز دوائی آغاز میشود: «بر بال بادها». خاطرهای است از سیر آفاق نویسنده، در کودکی و بالای پشتبام خانه، با آینه و کتاب و پاکت تخمهی سیاه... «از دوردست آسمان آن صدای خُرخُر آشنا بلند بود. سر را بلند و کف دست را سایبان چشمها میکردم و نگاه را در آسمان چرخ میدادم. طیّارههای قشنگ نقرهای دوباله از حالا توی آسمان پراکنده شده بودند، مثل کبوترهای سفیدی که بعضیها از سرصبح هوا میکردند، میپریدند و پشتک و وارو میزدند که دل آدم فرومیریخت، و زیر بالشان یکلحظه برق میزد.... طیّاره در آن دوره معنی سادهاش، به شکل آرزوی ... فرار از کوچه و خانه و مدرسه بود. کلاغ کاغذی درست کردن و بادبادک به هوا فرستادن و پرهای سفید را پرواز دادن، شاید همگی جزئی از این آرزوی پرواز (به معنی فرار) بود و به آسمان پاکیزه که آنقدر از همهی آزارها و آلودگیهای زمینی دور مینمود، نزدیکتر شدن...»
«میریام» عنوان داستانی است از ایوان کلیما، با ترجمهی رضا میرچی (از زبان چک). داستانی است از رؤیاها و آرزوهای نوجوانانه و دل باختن به دیگری... که حتی در جهنم آوشویتس هم از بین نمیرود و فراموش نمیشود.
«چاق و لاغر» کتاب نام مقالهای است از احمد اخوت، با درنگی در عوالم کتابهای ضخیم و نازک، پربرگ و کمحجم از نگاه یک منتقد ادبی باسابقه.
«همهمان باختیم درنا!» از زری نعیمی، نقدی است بر کتاب جا ماندیم نوشتهی بهناز علیپور گسکری.
سپس «تهران، تبریز، پرلاشز» نوشتهی امین فقیری آمده است که به بررسی مجموعه داستان تونل از فرهاد کشوری میپردازد.
«غروب ستاره شامگاهی» نقدی است از حمید نامجو بر کتاب دستیار/ روبرت والزر، ترجمهی علیاصغر حداد.
فرخ امیرفریار مجموعه یادداشتهای لیلی گلستان را (در کتابی با عنوان آنچنانکه بودیم) بررسی کرده است. نوشتههای گلستان «دربارهی مضمونهای مختلفی است: خانواده، دوستان، مشاهیر ادب و هنر، مسائل اجتماعی، فرهنگی و هنری و وقایع روزمره. در این یادداشتها خصوصیات شخصیتی خانم گلستان کاملاً آشکار است: صراحت، جسارت، گزیدهگوی و پرهیز از تعارف».
«گردآوری درازدامن پُرکاستی» نقدی است از مهدی فیروزیان بر جلد دوم کتاب چهرههای موسیقی ایران معاصر/ هوشنگ اتحاد.
«سلوک کتابداری» نوشتهی یاشار هدایی به دو عنوان از مجموعه مصاحبههای تاریخ شفاهی (سازمان اسناد و کتابخانهی ملی ایران) اختصاص دارد. در این کتابها با دو استاد سرشناس کتابداری گفتوگو شده است: نوشآفرین انصاری و ثریا قزل ایاغ.
مریم مشرف نقدی بر کتاب زیباشناسی/ ژان بارتلمی، ترجمهی احمد سمیعی (گیلانی) نوشته است. مصطفی نوری به بررسی نخستین شمارهی فصلنامه اجتماعی فرهنگی و ادبی ترکمن نامه پرداخته است. سپس دانشنامهی مختصر اقتصاد/ ویراستهی دیوید هندرسون، ترجمهی محمد صادقالحسینی و محسن رنجبر معرفی شده است.
معصومه علیاکبری مقالهی «نقش تاریخی روشنفکران» به بررسی کتاب خرد کشی: روشنفکران و انقلاب اکتبر/ خسرو ناقد پرداخته است. مجید رهبانی نیز کتاب تاریخ مختصر جمهوری وایمار را معرفی کرده است.
«از زبان شاعران» عنوان گزارش نشستی است با پنج نفر از شاعران امروز (اسدالله شعبانی، علی عبداللهی، مریم جعفری آذرمانی، آیدا عمیدی، و حسن همایون). در این نشست دربارهی جریان شعر ایران در سه دههی ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۰ گفتوگو شده است.
«مرگ سیلویا» نام شعری از آن سِکستِن، شاعر آمریکایی، است. سهیلا صارمی ضمن برگرداندن این شعر، شرحی بر زندگی و آثار شاعر نوشته است.
در ادامه از «هوشنگ آزادیور به مثابه شاعر» یاد شده است. مقالهای از فرید قاسملو نیز به بزرگداشت جیان روبرتو اسکارچیا، ایرانشناس نامدار ایتالیایی، اختصاص دارد.
در ادامه مقاله «فاعلن فاعلن فاعلن فع (برخی سوابق و لواحق وزن عروضی «افسانه»ی نیما)» نوشته کامیار عابدی آمده است.
«کاوش در شرقشناسی نوین و نومحافظهکاری» عنوان گفتوگوی عظیم طهماسبی با فخری صالح، نویسنده و منتقد ادبی فلسطینی (با ترجمهی علیاکبر ملایی) است. در این گفتوگو از آخرین اثر فخری صالح صحبت شده است؛ کتابی با نام اسلامستیزی: شرقشناسی نوین چگونه اعراب و مسلمانان را به تصویر میکشد.
«بیمعنایی معنا» یادداشتی از محمد امجدی دربارهی معضل انتشار ترجمههای پراشکال، مغلوط و بیاعتبار است و در آن از مسئولیت ناشران نیز سخن رفته است.
«کذّاب کبیر» نوشته آدام گاپنیک، ترجمهی گلی امامی به نقد یک زندگینامهی جدید از رومن گری اختصاص دارد. مقاله چنین آغاز میشود: «رومن گری دروغگوی فوقالعاده بزرگی بود. این قهرمان جنگ، رماننویس و دیپلمات فرانسوی به همان راحتی و سادگی دروغ میبافت و سر هم میکرد که مردم عادی روزانه تخت خوابشان را مرتب میکنند...»
« وارثان گوگل» ترجمهی یاسمن منو به معرفی یازده چهرهی جدید رمان روسیه اختصاص دارد.
«دوران رونق کتابهای عامهپسند» نوشتهی لوئیس منند، ترجمهی سعید پزشک یک تاریخچهی مبسوط و تحلیلی را از پدیدهی کتابهای جیبی در امریکا و انگلستان و فراز و فرودهای آن ارائه میکند.
«چه شد که صفحه سفید ماند؟»/ کریستوفر رُز، ترجمهی پرتو شریعتمداری اولین قسمت از سلسله مقالاتی است دربارهی ناکامی ابیات. داستانی است کمتر روایتشده از آثاری که هیچگاه نوشته نشدند و انتشار نیافتهاند.
در ادامه، «استانداردهای حرفهای ویرایش» (انجمن ویراستاران کانادا، ۲۰۱۶) با ترجمهی فاطمه ترابی آمده است.
زری نعیمی در «هزار و یک داستان» این شماره به نقد این آثار پرداخته است: بی نازنین/ کیوان ارزاقی؛ پشت حصار/ محبوبه بهزادفرشید؛ پنجرهای مشرف به میدان/ هوده وکیلی؛ خُردهروایتهای بیزن و شوهری/ مهسا ملک مرزبان.
معرفی کوتاه هفده کتاب و سپس «تازههای بازار کتاب» از فرخ امیرفریار در ادامه آمده است. پایانبخش این شماره، یک «نامه»، یادی از احسان یارشاطر و صفحهی «درگذشتگان» است.