شنبه، ۱۶ فروردین ۱۴۰۴
با عشقی بزرگ
نویسنده: آلبا د سس‌پدس
مترجم: بهمن فرزانه
چاپ اول ۱۳۹۱/ نشر ققنوس/ ۳۵۰۰ تومان
روزبه رحیمی: در ایران نام آلبا د سس‌پدس با نام بهمن فرزانه گره خورده است. تا کنون هشت کتاب از این نویسنده را بهمن فرزانه ترجمه کرده است. دیر یا زود، از طرف او، دفترچه ممنوع، تازه عروس، درخت تلخ، عذاب وجدان، عروسک فرنگی، هیچ‌یک از آن‌ها باز نمی‌گردد، یک دسته گل بنفشه و آخرین آن با عشقی بزرگ که اخیراً از سوی نشر ققنوس منتشر شده است.
با دیدن طراحی جلد کتاب، عنوان و نام نویسنده تصور کردم همانند کتاب‌های قبلی دسس‌پدس با داستانی عاشقانه که حول زندگی و شخصیت زنان می‌گذرد طرف هستم. اما توضیحات پشت جلد کتاب قدری شگفت‌زده‌ام کرد:
آلبا د سس‌پدس طرح اولیه‌ی این کتاب را در سال ۱۹۳۹ با عنوان رمان کوبایی نوشت، ولی نوشتن آن را در دهه‌ی هفتاد آغاز کرد و عنوان آن را هم جزیره گذاشت.
در سال ۱۹۷۷ در ملاقاتی با فیدل کاسترو در کوبا، از او سئوال می‌کند که چطور توانسته در آن مدت کوتاه آن همه کارهای مفید برای کوبا انجام دهد. کاسترو هم در جوابش می‌گوید: «با عشقی بزرگ». آلبا نیز از آن جمله الهام می‌گیرد و عنوان قطعی کتاب خود را با عشقی بزرگ می‌گذارد.
آلبا خود این شگفت‌زدگی را پیش‌بینی کرده است. در قسمتی از کتاب می‌خوانیم:
در ایتالیا وقتی می‌گویم دارم کتابی درباره‌ی کوبا می‌نویسم، لبخندی به من تحویل می‌دهند و می‌گویند: «چرا مثل سایر کتاب‌هایتان درباره‌ی عشق نمی‌نویسید؟» من هم در جواب می‌گویم: «ولی من دارم درباره‌ی عشق می‌نویسم. درباره‌ی عشقی بزرگ.» ولی آن‌ها نمیفهمند یا تظاهر می‌کنند که نمیفهمند». (ص ۶۸)
این شگفتی اما در بخش آغازین کتاب دو چندان می‌شود. آلبا که تا کنون او را به عنوان نویسنده‌ای ایتالیایی می‌شناختم پدری کوبایی داشته و پدربزرگش اولین رییس جمهور کوباست!
آلبا در سال ۱۹۱۱ در رم ایتالیا متولد شد. مادرش ایتالیایی بود و پدرش از معروف‌ترین خانواده‌های کوبا. پدربزرگش کارلوس مانوئل د سس‌پدس ملقب به «پدر وطن» اولین رییس جمهور کوبا پس از استقلال بود. پدرش نیز در پست‌های سیاسی متعددی حضور داشت و مدتی نیز رییس جمهور کوبا بود.
موضوع مشترک همه‌ی آثار این نویسنده به نوعی زن ایتالیایی سال‌های میانی قرن بیستم است. درگیری درونی و بیرونی زنان این آثار با فضای عاطفی مسلط بر جامعه و خانواده، یکی از جذابیت‌های درونمایه‌ای رمان‌های پدس است. او در کتاب‌های قبلی‌اش زنان سرخورده و تن‌ها، عشق‌های ناپایدار و خیانت را به تصویر کشیده است. اما این‌بار او روایت‌گر عشق‌های بزرگ است. عشق پدر و مادرش به هم که پس از مرگ پدر، باعث جنون مادر می‌شود. و عشق آلبا، فیدل کاسترو و بسیاری از کوبایی‌ها به کشورشان و انقلاب آن.
فضای این داستانِ زندگی‌نامه‌ای همان‌گونه که از عنوان اولیه‌ی آن، داستان کوبایی، بر می‌آید کاملاً کوبایی است. آلبا کتاب را با خاطرات کودکی خود در رم شروع می‌کند. زمانی که کوبا برایش کشوری افسانه‌ای بود و چیز زیادی درباره‌اش نمی‌دانست. صفحات آغازین کتاب لبریز است از شوق و علاقه‌ی آلبا برای کشف رازهای سرزمین پدری‌اش. در خلال این کاوش‌ها که در سراسر کتاب ادامه دارد، خواننده با تاریخ مختصری از کشور کوبا آشنا می‌شود. زندگی خانواده‌ی آلبا پیوندی ناگسستنی با این سرزمین دارد وگویی تاریخ کوبا زندگی‌نامه‌ی اوست. پدرش در سال ۱۹۰۸ در سمت وزیر مختار کوبا به رم می‌رود و در آن‌جا با لائورا برتینی، مادر آلبا، آشنا می‌شود. و این آشنایی شروع عشقی بزرگ است که آلبا روایتش می‌کند.
آلبا د سس‌پدس در سال ۱۹۳۵ به اتهام ضد فاشیست بودن دستگیر شد و پنج روز را در زندان زنان در شهر رم گذراند. او که در آثارش نماینده‌ی زنان قرن بیستم ایتالیاست، با هوشیاری ویژه‌ی خود به بررسی وضعیت کوبا در زمان دیکتاتوری باتیستا و وضعیت آن پس از انقلاب می‌پردازد و تصویری واقعی از رویدادهای پیش و پس از یک انقلاب خلق می‌کند.
آلبا عاشق کوباست. او از بازگشت به وطن پس از انقلاب می‌گوید. جایی که اروپایی‌ها می‌گویند آزادی نیست و وی‌ترین مغازه‌ها خالی است:
هنگام ورود به کوبا دیگر آن‌طور مثل سابق احساس بدی نمی‌کردم. اکنون، برعکس، خوشحالم و مفتخر به کوبا می‌آیم. آن دریاهای غنی از تاریخ و افسانه، آن جزیره به شکل یک تمساح سبزرنگ که از هواپیما ان را به شکل ملخ می‌بینی، محل دلخواه من است. وطن من است. سرزمینی نا‌شناس و دوردست که با تولدم، مال من شده. پدرم اهل کوباست. نام من کوبایی است. (ص ۶۱)
نوشتن این کتاب از سال ۱۹۳۹ که آلبا طرح اولیه‌ی آن را نوشت، تا زمانی که در سال ۱۹۹۷ در پاریس درگذشت، به درازا کشید و سرانجام نیز ناتمام ماند.
آلبا د سس‌پدس در سال ۱۹۶۸ مجموعه شعرِ نغمه‌های دختران بهاری را در ارتباط با اعتراضات دانشجویی در آن سال و به زبان فرانسه سروده است. در انتهای کتاب دو شعر از این مجموعه می‌خوانیم. بعد از اشعار، عکس‌های بسیار جذاب و دیدنی‌ای چاپ شده است. عکس‌های آلبا در سال‌های مختلف زندگی‌اش. از کودکی تا سالخوردگی. عکس‌هایی از ازدواج اولش در پانزده سالگی، مادر و پدر بزرگش. و هم‌چنین تصاویری از یادداشت‌ها و چاپ‌های متععد از کتاب‌هایش.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
