شنبه، ۳ آذر ۱۴۰۳
روزبه رحیمی: در عصر حاضر، روابط فرهنگی کشورها بستری مهم برای بهسازی و ارتقای سطح مناسبات دو جانبه و چند جانبه‌ی دولت‌ها و ملت‌ها و تقویت روند صلح و همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی محسوب شده و از جایگاهی ویژه در سیاست خارجی هر کشور برخوردار است. در این راستا با بهره‌گیری از راهکارهایی همچون توسعه‌ی تعاملات فرهنگی و هنری، گسترش همکاری‌های علمی و دانشگاهی، افزایش ارتباطات اجتماعی و رسانه‌ای و تعمیق مناسبات تمدنی، می‌توان به این منظور دست یافت.
گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف به‌خصوص مسلمانان جهان، از مأموریت‌ها و اهداف سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است. همچنین در اهداف این سازمان تقویت و تنظیم مناسبات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها و سازمان‌های فرهنگی و لزوم سیاست‌گذاری و هماهنگی کلیه‌ی فعالیت‌های فرهنگی ـ تبلیغی در خارج از کشور تأکید و تصریح گردیده است. «مجموعه کتاب‌های جامعه و فرهنگ کشورها» با توجه به این اهداف منتشر شده است. دکتر محمدباقر خرمشاد رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در مقدمه‌ی خود بر این کتاب می‌نویسد: «در راستای تحقق وظایف مندرج در اساسنامه‌ی سازمان، طرح تألیف و تدوین کتاب‌های جامعه و فرهنگ کشورها به مرکز مطالعات روابط فرهنگی بین‌المللی در معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان واگذار گردید تا در گام نخست و در افقی سه ساله به تولید ادبیات پیرامون جامعه و فرهنگ تمامی کشورهایی که با جمهوری اسلامی ایران روابط فرهنگی داشته‌اند، مبادرت نماید. بدیهی است که گام بعدی این طرح، تعمیم این تحقیق به کلیه‌ی کشورهای جهان خواهد بود.» (ص ۱۷)
این کتاب در دوازده فصل تنظیم شده است: «کلیات»، «تاریخ»، «جامعه»، «سیاست و حکومت»، «فرهنگ»، «دین و مذهب»، «فرهنگ عامه»، «زبان و ادبیات»، «هنر»، «نظام آموزشی»، «رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی» و «روابط تایلند با جمهوری اسلامی ایران».
در میان کشورهای شرق آسیا، تایلند قدیمی‌ترین روابط سیاسی با ایران را دارد. نخستین هیئت سیاسی ایران در سال ۱۶۸۶ و به دستور شاه سلیمان صفوی به «سیام» گسیل داشته شد. سیام نام قدیمی کشور تایلند است. با وجود سابقه‌ی طولانی روابط این دو کشور، متأسفانه منابع بسیار محدودی درباره‌ی این کشور آسیایی وجود دارد و شناخت ما از تاریخ و فرهنگ این سرزمین محدود به برخی سفرنامه‌ها و اطلاعات شفاهی است. تایلند یکی از مراکز مهم سیاحتی در آسیا و جهان محسوب می‌شود و سالانه حدود ۱۲ میلیون نفر گردشگر از سراسر جهان به این کشور می‌روند. از ایران نیز سالانه تعداد زیادی گردشگر به این کشور سفر می‌کنند. بنابراین آشنایی ما با تاریخ این سرزمین و شرایط جغرافیایی و فرهنگی آن اهمیت بسیاری می‌یابد.
در فصل اول اطلاعاتی کلی می‌خوانیم درباره‌ی جغرافیای طبیعی و انسانی تایلند، از جمله: پوشش گیاهی، منابع طبیعی و ذخایر معدنی، زندگی جانوری، آب و هوا و ساختار جمعیتی. فصل دوم به تاریخ این کشور از دوران باستان تا سال‌های اخیر می‌پردازد. سلسله‌های پادشاهی مختلف آن را به تفصیل بیان می‌کند و تا هجدهمین کودتای نظامی تایلند در سال ۲۰۰۶ پیش می‌رود. فصل سوم این کتاب جامعه‌ی تایلند را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کند. گروه‌های قومی و روابط اجتماعی، ارزش‌ها و آداب و رسوم اجتماعی، نهاد خانواده، وضع زنان و نقش آن‌ها در سیاست، وضعیت اقتصادی و معیشتی، ورزش‌های سنتی مردم تایلند، بهداشت و سلامت و مهاجرت و پناهندگی، موضوعاتی هستند که در این فصل به آن‌ها پرداخته شده است. همچنین در ادامه‌ی این فصل مطالبی در زمینه‌ی آسیب‌شناسی اجتماعی جامعه‌ی تایلند و بدرفتاری و خشونت‌های اجتماعی مانند: روسپی‌گری، قاچاق انسان و اعتیاد آورده شده است. در فصل چهارم با سیستم حکومتی تایلند آشنا می‌شویم و اطلاعاتی درباره‌ی نهادهای مختلف سیاسی و همچنین احزاب سیاسی مهم این کشور و روابط خارجی آن به دست می‌آوریم. نظام فرهنگی، نهادها و سازمان‌های فرهنگی این کشور هم در فصل پنجم به تفصیل بیان می‌شوند. مذهب اکثر مردم تایلند آیین بودا است و بیشتر مسلمانان در مناطق جنوبی آن سکونت دارند. جمعیت شیعیان نیز حدود ۳۰ هزار نفر است که خود را از نسل یکی از ایرانیانی می‌دانند که حدود ۴۰۰ سال پیش به تایلند کوچ کرده است. اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی اعتقادات دینی مردم تایلند و فرهنگ عمومی آن‌ها از جمله جشن‌ها، اساطیر و افسانه‌ها، مناسبت‌های مذهبی و ... را در فصل‌های ششم و هفتم می‌توانیم بخوانیم. زبان و خط رسمی، تاریخ ادبیات، موسیقی، سینما، صنایع دستی، نظام آموزشی و نظام رسانه‌ای موضوعاتی هستند که در فصل‌های هشتم تا یازدهم مورد بررسی قرار می‌گیرند و روابط ایران و تایلند نیز در فصل دوازدهم بررسی می‌شود.
گفتنی است که نویسنده‌ی این کتاب، امیرسعید الهی، رایزن یکم سفارت جمهوری اسلامی ایران در تایلند ـ بین سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۰ ـ بوده است. «از آنجا که محور اصلی این کتاب بر هنر و فرهنگ استوار است، کوشیده‌ایم که در نوشتن مطالب، بیشتر بر منابع بومی و محلی تکیه کنیم تا نگاه بهتر و درست‌تری به جلوه‌های گوناگون هنری و فرهنگی در این کشور بیاندازیم. از این رو، مأخذ اصلی پژوهش ما افزون بر نشریات محلی، کتابی است که در سال ۲۰۰۰ به زبان انگلیسی از سوی دفتر نخست‌وزیری تایلند منتشر شده است و در آن کم و بیش به همه‌ی نکات فرهنگی و هنری در این سرزمین پرداخته شده است؛ ولی بی‌گمان تا شناخت جامع این سرزمین زیبا و پر رمز و راز، راه طولانی باقی است.» (ص ۲۶)
* جامعه و فرهنگ تایلند (مجموعه کتاب‌های جامعه و فرهنگ کشورها)، امیرسعید الهی، مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین‌المللی الهدی، ۱۳۹۲، ۱۲۰۰۰ تومان.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
