شیخ اشراق و ملاصدرا در نقد نظریه مشائین درباره علم خدا اشتراک نظر دارند و این نقد به نظریه مشائین در مطلق علم برمیگردد.
مشائین
مناط ادراک را تجرد از ماده دانستند اما شیخ اشراق ملاک ادراک را نور بودن
و ظهور برای ذات عالم دانسته است. از این جا نتیجه میگیرد که نور الانوار
که نور مطلق است ظهورش برای ذاتش ذاتی است. ملاصدرا ـ ملاک ادراک را حضور
شیء مدرک برای مدرک میداند و معتقد است حق تعالی ـ کاملترین حضور ذاتش
برای ذاتش حاصل است پس کامل ترین ادراک برای او حاصل است.
در تطبیق نظر
این دو حکیم به این نتیجه میرسیم که لازمه حضور، ظهور معلوم برای عالم
است. پس اگر ذاتی برای خودش ظهور داشته باشد حضور هم دارد. اگرچه ملاصدرا
لازمه حضور را تجرد از ماده میداند و از این جهت به مشاء نزدیک میشود. اما
در علم به ماسوی شیخ اشراق نظریه مشائین را نپذیرفته و وجود خارجی شیء را
ملاک علم میداند و ملاصدرا نظر مشائین و شیخ اشراق را نقص نموده است. و
حضور وجود تجردی شیء را ملاک علم میداند و ذات حق را به منزله ی آیینهای
فرض میکند که ممکنات در آن متجلی هستند.
سیویکمین نشست از مجموعه
درسگفتارهایی دربارهی سهروردی به «بررسی تطبیقی علم الهی از نگاه شیخ
اشراق و ملاصدرا» اختصاص دارد که با سخنان دکتر علی الهبداشتی (پژوهشگر و استاد فلسفه اسلامی دانشگاه قم) در روز چهارشنبه چهارم آبان ماه
ساعت ۱۵ برگزار میشود.
علاقهمندان میتوانند این نشست را از اینستاگرام مرکز فرهنگی شهرکتاب به نشانی ketabofarhang، کانال تلگرام bookcitycc و صفحهی این مرکز در آپارات پیگیری نمایند.