روزبه رحیمی: عنوان کتاب «چه کسی مغز مرا خاموش کرد؟» یادآور کتاب معروف «چه کسی پنیر مرا جا به جا کرد؟» اثر برایان تریسی است که همچنان نیز خواننده دارد. اما «چه کسی مغز مرا خاموش کرد؟» کتابی دربارهی مدیریت نیست، بلکه کتابی علمی است دربارهی چگونگی عملکرد مغز و تأثیر افکارمان بر عواطف، احساسات و جسممان. این کتاب، نگاهی اجمالی از دریچهای کوچک به جهان شگفتانگیز ذهن است، نه بررسی تفصیلی و تخصصی در زمینهی علم زیست عصبشناسی. این کتاب برای کسانی است که در جستجوی راهی برای در هم شکستن الگوهای فکری ناسالم و رهایی یافتن از تفکر سمّی هستند. شاید از دانستن نتیجهی کشفیات اخیر دانشمندان و پژوهشگران ـ با استفاده از ابزار و روشهای نوین ارزیابی و تجزیه و تحلیلشان ـ در زمینهی علوم مغزی و دانش شناخت فکر، حیرتزده شوید. این کتاب در راستای همان گسترهی علمی نوشته شده است تا شما را متحیر، تهییج و تحریک کند که حقیقت را بشناسید. شما را قادر میکند مهار آنچه هویت واقعیتان را میسازد، در دست بگیرید: مهار مشی فکریتان.
کتاب از چهار بخشِ: مغزتان را روشن کنید، تنش، دانش شناخت فکر و پلیدهای دوازدهگاه تشکیل شده است که هرکدام از این بخشها شامل چندین فصل هستند.
فکر سمّی چیست؟ در بخش اول کتاب با این پرسش مواجه میشویم. افکار سمّی، مثل زهر هستند. اما خوشبختانه میتوانید چرخهی تفکر سمّی را در هم بشکنید. میتوانید تأثیر افکار سّمی را وارونه کنید و به محض در هم شکستن این چرخه، افکارتان میتوانند عملاً شروع به اصلاح همهی حوزههای زندگیتان کند: روابطتان، سلامتیتان و حتی موفقیتتان. «یک فکر ممکن است بیضرر به نظر بیاید. اما سّمی که شد، حتی اگر در حد همان فکر باقی بماند، میتواند برای جسم، عواطف و احساسات، یا حتی روحتان خطرناک باشد.» (ص ۱۵)
فکر سّمی فکری است که عواطف و احساسات منفی و اضطرابآور را بر میانگیزد و به این ترتیب با تولید موادی زیستشیمیایی سبب ایجاد تنش در بدن میشود. انبار ذخیرهی آنها، ذهن شما و تکتک سلولهای بدنتان است. هجوم افکار سمّی به ذهن، تنها آن زمان نیست که از کسی سوء استفاده میشود، یا ضربهی احساسی شدیدی به او وارد میآید. بلکه این افکار، در همهی مراحل زندگی، همه جا و هر روز، بر مردم تأثیر میگذارند. کارولاین لایف دوازده حوزه برای افکار سمّی قائل است و آنها را پلیدهای دوازدهگانه مینامد.
بخش دوم کتاب تنش نام دارد. پیامد ناشی از تفکر سمّی، در بدن ما به صورت تنش نمود پیدا میکند. این نوع تنش چیزی فراتر از احساس زودگذر است. تنش، اصطلاحی کلی و نشاندهندهی فشار بیش از حدی است که بر اثر تفکر سمّی به دستگاههای بدنمان وارد میشود و از راههای مختلف به بدن و ذهن آسیب میرساند. از اختلال حافظه گرفته، تا بروز مشکلاتی جدی در سلامت مغزی ـ ذهنی، اختلالات دستگاههای ایمنی، قلبی ـ عروقی و گوارش. برای اینکه بتوانید حاصل کار این دوازده موجود پلید را روشنتر درک کنید، بیایید با هم ببینیم به راستی تنش چگونه بر ما تأثیر میگذارد.
بخش سوم به دانش شناخت فکر اختصاص دارد. کارولاین لیف در این بخش پنج مرحلهی: گردآوری، ژرف نگری، یادداشتبرداری، بازنگری و دستیابی برای عقب راندن فکرهای سمّی و سمزدایی و بازسازی مشی فکریمان بیان میکند. این سلسله مراتبِ عملکرد مغزی حاصل سالها تحقیق و تجربههای بالینی نویسنده است.
در بخش چهارم برای هر حوزه از تفکر سمّی، مجموعهای از پرسشهای مغزروبی طراحی شده است تا زنجیرهای از افکار را در ذهنتان ایجاد و کمکتان کنند افکار، عواطف و احساسات منفی را بزدایید. با استفاده از پرسشهای مغزروبی میتوانید به سبب خاصیت انعطافپذیری عصبی مغز، خاطرات سمّی را بازنویسی کنید، تغییر دهید یا پیوندهای عصبی جدیدی برقرار کنید.
مفاهیمی که در این کتاب آموزش داده میشود، در بر دارندهی طیفی بسیار گسترده، و سالهای متمادی مطالعه، تحقیق و کار کردن با مراجعهکنندگان است. نگاه به فهرست منابع کتاب کافی است تا متوجه شویم با یک اثر علمی سر و کار داریم. این فهرست مجموعهای است از بعضی کتابها و مقالات علمی تراز اولی که نویسنده در نوشتن این کتاب از آنها بهره برده است. این فهرست مرجع مناسبی است برای کسانی که قصد مطالعه و تحقیق در مورد ساز و کار مغز دارند.
«اگر با خود عهد ببندید و به پا خیزید تا با این دوازده موجود پلید مبارزه کنید، آن وقت است که به تأثیر عمیق این تصمیم بر زندگیتان پی خواهید برد. شما برای گرفتن این تصمیم و داشتن زندگی رها از بند، مختار هستید.» (ص ۱۵۳)
* چه کسی مغز مرا خاموش کرد؟ (مهار افکار، عواطف و احساسات سمّی)، کارولاین لیف، شادی جهرانی، پندار تابان، ۱۳۹۲، ۸۵۰۰ تومان.